Có bao nhiêu loại tôm phổ biến? Mẹo phân biệt các loại tôm chính xác nhất

Khi nhắc đến hải sản, tôm luôn là lựa chọn hàng đầu bởi hương vị thơm ngon và dễ chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Từ những món đơn giản như tôm hấp, tôm luộc cho đến các món cầu kỳ như lẩu tôm, tôm nướng… tất cả đều mang đến trải nghiệm khó quên.

Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng “tôm” chỉ là tên gọi chung. Trên thực tế, có rất nhiều loại tôm khác nhau như tôm sú, tôm thẻ, tôm he, tôm càng xanh, thậm chí cả tôm hùm với kích thước lớn. Mỗi loại đều có đặc điểm riêng về hình dáng, hương vị và cách chế biến phù hợp.

Trong bài viết này, Ngon Seafood sẽ giúp bạn khám phá các loại tôm phổ biến ở Việt Nam cùng mẹo nhận biết để chọn đúng loại cho từng món ăn.

1. Giá trị dinh dưỡng của tôm

Tôm không chỉ là một món ăn ngon mà còn là nguồn cung cấp dinh dưỡng dồi dào. Trong 100g tôm, bạn có thể tìm thấy khoảng 18.4g protein tinh khiết, rất có lợi cho sức khỏe. Ngoài ra, tôm còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu, đặc biệt là canxi, giúp xương chắc khỏe.

Với sự đa dạng về chủng loại, tôm thường được phân loại dựa trên môi trường sống và nguồn gốc:

• Tôm biển và tôm sông: Tôm sống ở biển thường có hương vị đậm đà hơn do sống trong môi trường nước mặn. Ngược lại, tôm sông (tôm nước ngọt) thường có thịt mềm và vị ngọt thanh.

• Tôm nuôi và tôm tự nhiên: Tôm nuôi được chăm sóc trong các trang trại hoặc đầm, có kích thước đồng đều và nguồn cung ổn định. Tôm tự nhiên được đánh bắt từ sông, hồ, hoặc biển, có hương vị và chất lượng thịt đặc trưng, thường có giá cao hơn.

Tùy thuộc vào nhu cầu và sở thích, bạn có thể lựa chọn những loại tôm khác nhau để chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Bạn có muốn tìm hiểu cụ thể hơn về một loại tôm nào không?

2. 13 loại tôm phổ biến nhất hiện nay

Tôm sú

• Tôm sú là loại tôm có kích thước lớn, phần thịt săn chắc, vị ngọt đặc trưng nên rất được ưa chuộng trong bữa cơm gia đình. Ở Việt Nam hiện nay có cả tôm sú nuôi và tôm sú đánh bắt tự nhiên.

• Tôm sú nuôi thường có màu xanh đậm, trên lưng xuất hiện các vân sọc đen xen vàng chạy dọc từ đầu đến đuôi. Trong khi đó, tôm sú biển lại mang màu vàng nâu, cũng có hoa văn sọc đen – vàng tương tự nhưng màu sắc trầm hơn.

• Nhờ phần thịt dày, giòn và vị ngọt thanh, tôm sú rất thích hợp để chế biến các món giữ trọn độ tươi ngon của tôm như: hấp, luộc, hay ăn sống kiểu sốt Thái.

• Tôm sú có rất nhiều giá dao động từ 2-3 trăm nghìn - 1 triệu /kg tùy thuộc vào kích cỡ tôm.

Tôm he

• Tôm he là loại tôm biển có màu vàng hoặc xanh nhạt, mắt xanh và vỏ rất mỏng (có thể nhìn thấy bằng mắt thường), thịt chắc, vị rất ngọt, có nhiều dưỡng chất, thường xuất hiện chủ yếu ở các đảo, rạng đá. Ở Việt Nam, tôm he ở vùng Quảng Ninh là đặc sản bởi vì độ ngon ngọt khác biệt, không thể nuôi mà phải đánh bắt tự nhiên ngoài biển.

Lưu ý: Tôm he có loại có vân nhìn rất giống tôm sú nên nhiều người bị nhầm tôm he và tôm sú. Tuy nhiên 2 loại này là khác nhau.

• Tôm he rất hiếm nên có giá thành cao, trung bình 1kg tôm he đông lạnh có giá từ 300.000đ - 400.000đ, nếu là loại tươi sống thì có giá lên đến 600.000đ/kg.

Tôm đất

• Tôm đất, hay còn được gọi là tôm chỉ ở một số vùng, là loài tôm sống trong môi trường bùn lầy tại các con sông, ao, và đầm. Loại tôm này có cả ở môi trường nước mặn và nước ngọt, với tôm nước mặn thường có vỏ dày hơn.
• Đặc điểm nổi bật của tôm đất là màu nâu đỏ, thân hình thon dài và kích thước nhỏ, chỉ khoảng bằng ngón tay út. Thịt tôm có vị ngọt tự nhiên, giòn ngon và không bị tanh như một số loại tôm biển khác.
• Nhờ hương vị đặc trưng, tôm đất rất được ưa chuộng để chế biến các món ăn đòi hỏi độ tươi và giòn. Một trong những món ăn nổi tiếng nhất từ loại tôm này là chả ram tôm đất, một đặc sản trứ danh của tỉnh Bình Định.
• Tôm đất có giá thành tương đối rẻ khoảng 100.000 - 200.000đ/kg tùy vào thời điểm.

Tôm thẻ

• Tôm thẻ (hay còn gọi là tôm bạc) được nuôi nhiều ở Việt Nam, có vẻ ngoài khá giống với tôm sú, vỏ mỏng, thân mập to hơn tôm đất, vỏ màu trắng hơi xanh, chân màu trắng, 6 đốt dáng thon dài. Tôm thẻ có vị ngọt, mềm,kích cỡ nhỏ.
• Tôm thẻ có giá thành tương đối rẻ tùy vào kích cỡ, thông thường kích cỡ 20-30 con sẽ có giá dao động 150.000đ - 200.000đ/kg

Tôm sắt

• Tôm sắt là một loại tôm biển nhỏ, dễ nhận biết với lớp vỏ hơi cứng, màu xanh đen đậm và các vân trắng nổi bật ở giữa các đốt. Dù có kích thước khiêm tốn so với nhiều loại tôm biển khác, thịt tôm sắt lại rất được ưa chuộng bởi độ dai ngon và vị ngọt đậm đà, đặc biệt khi được chế biến bằng cách hấp hoặc nướng.
• Tại Việt Nam, tôm sắt được tìm thấy nhiều ở các vùng biển từ Cát Bà đến vịnh Diễn Châu và từ Vũng Tàu đến Đá Bạc.

• Tôm sắt có giá thành cũng tương đối rẻ, khoảng 170.000đ - 200.000đ/kg.

Tôm hùm

• Tôm hùm là loại tôm có kích thước lớn nhất, nổi bật với cặp càng to khỏe và lớp vỏ cứng, bóng đẹp. Màu sắc của tôm hùm rất đa dạng, từ xanh trong, hồng đỏ đến vàng, tùy thuộc vào từng giống.
• Thịt tôm hùm được đánh giá là nhiều, dai và có vị ngọt đậm đà, tạo nên đẳng cấp riêng cho món ăn. Tôm hùm có nhiều loại phổ biến như tôm hùm bông, tôm hùm xanh, tôm hùm baby, hay các loại nhập khẩu từ nước ngoài như tôm hùm Canada và Alaska.
• Các cách chế biến tôm hùm cũng rất phong phú, trong đó phổ biến nhất là hấp bia, nướng muối ớt, hoặc chiên/xào để tận hưởng trọn vẹn hương vị tuyệt hảo của loại hải sản cao cấp này.
• Giá tôm hùm thường mắc nhất trong các loại tôm, tùy vào kích cỡ. Thông thường giao động khoảng 500.000đ - 1.000.000đ/kg, loại đông lạnh và loại "tôm ngộp" sẽ có giá rẻ hơn.

Tôm càng xanh

• Tôm càng xanh (hay còn gọi là tôm đồng, tôm càng sông) có nguồn gốc từ vùng Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương và Bắc Úc, là loại tôm nước ngọt, càng nhỏ màu xanh, thịt tôm dai, vị ngọt.
• Tôm càng xanh có giá dao động từ 200.000đ - 400.000đ, tùy vào kích cỡ.

Tôm tích

• Tôm tích (hay tôm tít, tôm thuyền, bề bề) là một loại tôm biển, thường sống ở vùng biển ấm như Thái Bình Dương. Ở Việt Nam, tôm tích thường xuất hiện ở vùng duyên hải miền Trung. Tôm tích có hình dáng khác với những loại tôm khác, phần bụng giống tôm nhưng lại có càng giống bọ ngựa.

• Tôm tích có thể thay đổi màu của bản thân từ màu nâu sang màu xanh lục, hồng nhạt, đen và một số con còn có thể phát quang.
• Tôm tích có giádao động từ 200.000đ - 300.000/kg, tùy vào kích cỡ.

Tôm mũ ni

• Tôm mũ ni thuộc họ động vật giáp xác mười chân. Loài hải sản này thường sống ở những vùng biển khá xa hay tại các rạn đá ngầm, rạn san hô nằm sâu dưới đáy biển. Do đó việc khai thác tôm mũ ni khó khăn hơn nhiều so với các loài tôm khác.
• Khối lượng trung bình của loài tôm biển này thường dao động từ 0.5 - 1.2 kg/con, đặc biệt có nhiều con có thể nặng tới 1.5 - 2 kg/con. Tuy nhiên vỏ của chúng rất dày và nặng, thịt bên trong thường chỉ bằng 1/3 – ½ trọng lượng cơ thể.

• Tôm mũ ni có thịt ngọt, dai và thơm ngon. Chất dinh dưỡng trong tôm cũng “vượt mặt” tôm hùm.
• Loài tôm hiện đang được bán với mức giá dao động từ 500.000 đồng/kg đến hàng triệu đồng/kg tùy vào kích cỡ tôm và nơi bán.

Tôm càng biển (Tôm phốc)

• Tôm càng biển hay còn có tên là tôm phốc (tôm phóc) thường xuất hiện nhiều ở các khu vực miền Trung như Bình Định, Phú Yên, Quảng Nam, Quãng Ngãi,... Loại tôm này có kích thước khoảng 40 – 70 gram/ con.
• Tôm càng biển có phần thân phía trên màu đỏ mặc dù vẫn còn tươi, còn phần phía dưới có màu trắng đục tạo nên vẻ khác biệt. Phía trước có 2 càng dài khoảng 10 cm và 4 chân mỗi bên. Chính vì chiếc càng dài nên ngư dân vùng biển đặt cho chúng cái tên gọi “tôm càng biển” nghe rất là thú vị.

• Tôm càng biển được bán với giá dao động từ 430.000 - 780.000 đồng/kg tùy thuộc vào các kích cỡ tôm khác nhau.

Tôm rảo

Tôm rảo là một loài tôm biển phổ biến, thường được tìm thấy trong tự nhiên và cũng được nuôi rộng rãi tại các đầm ven sông, ven biển.

Loài tôm này có vẻ ngoài tương tự các loại tôm biển khác, nhưng có những đặc điểm riêng biệt để nhận biết:

• Màu sắc: Thân tôm rảo có màu xanh đặc trưng.

• Hình dáng: Chùy trán hơi cong lên trên.

• Cấu trúc cơ thể: Các đốt bụng thứ 2 và 3 có một gờ rõ rệt ở phần lưng.

• Kích thước: Tôm rảo có kích thước trung bình, với chiều dài khoảng 120 - 130mm và nặng từ 15 - 20g.

Tôm rảo là một lựa chọn tuyệt vời cho nhiều món ăn gia đình nhờ hương vị thơm ngon và giá cả hợp lý.

• Giá tôm rảo nuôi khoảng 200.000 đồng/kg, còn đối với tôm rảo tự nhiên thì có giá khoảng 350.000 đồng/kg tùy nơi bán.

Tôm rồng

• Tôm rồng hay còn được gọi với tên tôm càng đỏ. Chúng được trang bị lớp vỏ cứng, có hai râu xúc giác, chùy trán phát triển to hơn so với tôm rảo.
• Tôm rồng có đôi chân phát triển thành kìm to và 10 chân khác to khỏe chia đều hai bên, vây đuôi rộng, đốt đuôi hình lưỡi xẻng. Chiều dài từ 25cm – 40cm với cân nặng khoảng 250g to hơn cả tôm hùm.

• Khác với các loại tôm thông thường, phần đầu ngực tôm sẽ mập, to, phần bụng nhỏ và ngắn. Loại tôm này thường sống ở trong đầm hồ, sông ngòi, vùng đáy biển, hoặc ẩn náu trong các khe đá.
• Tôm rồng được bán với giá cao, khoảng từ 900.000 đồng - 1.500.000 đồng/kg tùy nơi bán và kích thước tôm.

Tôm hùm đất

• Tôm hùm đất, được biết đến với nhiều tên tiếng Anh như Crawfish, Crayfish hay Red Swamp Crayfish, có nguồn gốc từ Trung Quốc và Mỹ.
• Loài tôm này rất dễ nhận biết nhờ lớp vỏ màu đỏ đặc trưng, vì vậy chúng thường được gọi là tôm hùm đỏ. Kích thước của tôm hùm đất khá nhỏ, chỉ khoảng bằng ngón tay cái, mặc dù một số cá thể có thể lớn hơn.
• Giá bán 1kg tôm hùm đất (tầm 30 - 35 con) dao động khoảng 300.000 - 500.000 đồng tùy loại lớn hay nhỏ.

• Tuy nhiên, tôm hùm đất là loại động vật ăn tạp có thể ăn cả động vật sống, chết và thực vật nên chúng gây tình trạng phá hoại mùa màng. Do đó, loại tôm này hiện đang bị cấm bán tại Việt Nam.