Cua biển là động vật giáp xác, thường thấy nhất ở các đại dương, được ăn ở nhiều nước trên thế giới.
Cua được coi là một món đặc sản ở nhiều nước, nó có đầy đủ Protein và omega-3 axit béo, tốt cho cơ bắp, bảo vệ chống lại bệnh tim và hỗ trợ hệ thống miễn dịch, rất tốt cho sức khỏe của mọi lứa tuổi từ trẻ em đến người già.
Tuy nhiên, hiện nay, có 1 vài loại cua chứa độc tố Saxitonin và Tetrodotoxin, gây ngộ độc cấp tính sau khi ăn từ 20 phút đến 3 giờ với dấu hiệu tê, rát bỏng ở môi và đầu lưỡi; đau bụng, buồn nôn, nôn, nôn mửa dữ dội.
Người bệnh còn xuất hiện những cơn đau đầu, tê bì chân tay, đi đứng loạng choạng, liệt, chóng mặt, rối loạn ý thức, hôn mê...
Những người nặng hơn có thể bị suy hô hấp cấp, truy tim mạch và dẫn đến tử vong chỉ sau 30 phút hoặc 8 giờ nếu không được cấp cứu kịp thời.
Mới đây, một người đàn ông 54 tuổi, ngụ P.Mân Thái, Q.Sơn Trà, TP. Đà Nẵng đã tử vong sau khi ăn cua đá biển. Con cua có màu sắc khá lạ mắt nên khi đánh bắt được ông mang về nhà luộc ăn.
Sau khi ăn người đàn ông ói mửa liên tục và được đưa vào Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng.
Bệnh viện Hoàn Mỹ xác nhận người đàn ông này bị ngộ độc nặng, xuất huyết dạ dày, hôn mê sâu, mặc dù đã được súc ruột, cứu chữa, hồi sức tích cực nhưng không qua khỏi.
Anh Phạm Xuân Kỳ - Trưởng phòng Hóa sinh biển Của Viện Hải Dương học Nha Trang cho biết, hiện tại viện đã phát hiện và nghiên cứu được khoảng 3-4 lài cua độc là cua đá biển, cua mặt quỷ, cua Florida, cua hạt.
Mỗi loài có những đặc điểm nhân diện riêng.
Với cua đá biển đặc điểm nhận biết đó là vỏ màu tím sậm, chân dài và càng ngắn. Cua đá biển là loại cua có chứa độc tố, trong quá trình chế biến, nếu không cẩn thận có thể gây ngộ độc.
Cua mặt quỷ có hình thù đáng sợ kèm nhiều chấm đen trên mai. Độc tố trong cua mặt quỷ chủ yếu là saxitonin, nằm ở thịt, trứng cua, nhiều nhất là thịt càng và chân cua. Những người ăn nhầm cua mặt quỷ có thể bị ngộ độc thần kinh.
Cua Florida có vỏ đầu ngực gần giống hình elip ngang. Mặt lưng của vỏ cua hơi lồi nhưng láng phẳng. Cua sống có những vệt màu xanh da trời nhạt hơi lục, pha trộn với những vết loang màu đỏ tía . Các ngón chân kìm màu sậm.
Cua hạt có vỏ đầu ngực có dạng nửa vòng tròn, dài nhất khoảng 30mm, rộng nhất khoảng 40mm, được phủ kín bởi các u lồi dạng hạt. Cua sống thì có màu xanh lá cây đậm hơi vàng, đôi khi màu nâu vàng hoặc hơi đỏ tía. Đốt ngón các chân kìm có màu đen.
Cách phân biệt cua lành và cua độc
Theo anh Phạm Xuân Kỳ, để phân biệt cua độc ngoài việc mua cua ở những nơi uy tín, bạn cần lưu ý và tránh những con cua có hình thù kỳ lạ, mai cua có nhiều hoa văn vằn vện, lạ mắt.
Ngoài ra, cần đặc biệt lưu ý tránh các loài cua sống ở vùng rạn san hô. Có nhiều loại cua thường, không độc nhưng sống ở vùng rạn, ăn phải tảo độc thì cũng có thể gây ngộ độc nếu ăn phải.
Để chọn được những con cua lành, thơm ngon, chắc thịt, khi chọn mua cua biển bạn nên chọn con có lớp vỏ màu xám đục, yếm to.
Chọn cua có phần mai hiện rõ màu xanh đen, có độ nhẵn bóng, phần bụng căng đầy, trắng sạch là tốt nhất. Những con cua càng mọng nước là cua xốp, không ngon.
Ngoài ra, bạn nên chọn những con còn sống khỏe mạnh, nhanh nhẹn, bơi khỏe, cầm chắc tay, thân hình lành lặn. Tránh mua cua đã chết, có mùi hôi, tanh nồng nặc hoặc có mùi nước tiểu.
Dùng ngón tay bấm thử vào phần yếm bụng của cua, nếu thấy cứng thì là cua già (nhiều thịt), nếu thấy mềm, phần yếm nhẵn mịn là cua mới lột vỏ (to, nặng nhưng nhiều nước, ít thịt).
Lưu ý khi chế biến cua
- Cua ở sông hồ biển thường lấy xác động vật hoặc các chất mùn làm thức ăn, vì thế bề mặt cơ thể, mang và đường ruột của nó có chứa rất nhiều vi khuẩn và bùn đất.
Nhiều người do chưa rửa sạch cua, khi chế biến lại chưa nấu chín kĩ, nên khi ăn vô hình chung đã ăn cả những vi khuẩn gây bệnh lẫn những kí sinh trùng ở cua vào cơ thể có thể khiến người ăn đi ngoài.
Cách ăn cua an toàn nhất là luộc hoặc hấp cua chín kĩ rồi mới thưởng thức.
- Ngoài ra, bạn chỉ nên mua cua sống. Bởi sau khi cua chết, những vi khuẩn trong cơ thể cua nhanh chóng sinh sôi nẩy nở và thâm nhập vào phần thịt cua, khiến cho người ăn dễ buồn nôn, đau bụng, đi ngoài.
Vì vậy, tuyệt đối không nên ăn cua chết hoặc sắp chết. Cua còn tươi sống có phần mai hiện rõ màu xanh đen, có độ nhẵn bóng, phần bụng căng đầy, trắng sạch. Tránh những con cua sắp chết, phần mai có màu vàng, chân cua mềm, lật qua lật lại khó khăn.
- Sau khi chế biến xong ăn không hết, phần còn lại tốt nhất nên để ở nơi thoáng mát sạch sẽ, khi ăn nhất định phải đun lại.
- Thịt cua có tính hàn, vì vậy những người có tì vị hư nên đặc biệt chú ý, tránh ăn quá nhiều dẫn đến lạnh bụng, đầy bụng, đi ngoài.
- Người bị cảm lạnh sốt, tiêu chảy, người bị viêm dạ dày mãn tính, loét tá tràng, viêm túi mật, sỏi mật và những người bị bệnh viêm gan cũng nên hạn chế ăn cua.
Ngoài ra, trong cua có chứa một hàm lượng cholesterol cao không tốt cho những người mắc bệnh tim mạch vành, bệnh huyết áp cao, xơ cứng động mạch, bệnh mỡ trong máu cao.